Trzyczęściowy serial dokumentalny „Amerykańska obława: Osama Bin Laden” debiutuje na platformie Netflix. Produkcja ta budzi spore oczekiwania, obiecując widzom wyczerpujące i wnikliwe spojrzenie na trwające niemal dekadę międzynarodowe polowanie na przywódcę Al-Kaidy, Osamę bin Ladena, po niszczycielskich atakach terrorystycznych w Stanach Zjednoczonych.
„Amerykańska obława: Osama Bin Laden” to trzecia odsłona uznanej serii dokumentalnej Netflixa o prawdziwych zbrodniach, zatytułowanej „Amerykańska obława”. Marka ta kontynuuje docenione przez krytyków analizy kontrowersyjnych postaci, takich jak O.J. Simpson, oraz znaczących traum narodowych, jak zamach podczas Maratonu Bostońskiego. Sukces poprzednich części zbudował lojalną publiczność i oczekiwanie wobec określonego stylu dziennikarstwa śledczego. Ta ugruntowana widownia zapewnia początkowy rozgłos, ale oznacza również, że serial będzie surowo oceniany w porównaniu z poprzednikami i ogólną reputacją marki „Amerykańska obława”. Podjęcie tematu o tak ogromnym znaczeniu historycznym, jakim jest Osama bin Laden, dodatkowo podnosi stawkę dla franczyzy, wskazując na zaufanie Netflixa do swoich umiejętności narracyjnych w kontekście złożonych i kluczowych wydarzeń historycznych.
Serial, wyreżyserowany przez Mor Loushy i Daniela Sivana, ma na celu przedstawienie „epickiego pościgu”, który fascynował i niepokoił świat. Prezentuje przede wszystkim „ekskluzywne wywiady z przedstawicielami rządu Stanów Zjednoczonych, w tym z Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) i oficerami wojskowymi”. Obiecuje również niepublikowane dotąd materiały filmowe, a co najważniejsze, nowe fakty, które wyjdą na jaw.
Pościg, który trwał dekadę
Serial dokumentalny skrupulatnie śledzi przebieg niemal dziesięcioletniego okresu, od bezpośrednich i chaotycznych następstw ataków z 11 września po tajną operację wojskową USA w Abbottabadzie w Pakistanie 2 maja 2011 roku, która zakończyła się śmiercią bin Ladena. Stara się dostarczyć „dogłębną analizę” globalnej mobilizacji niezbędnej do wytropienia jednej z najbardziej nieuchwytnych i poszukiwanych postaci na świecie. Oczekuje się, że narracja dokona przeglądu i analizy kluczowych wydarzeń oraz punktów zwrotnych w długotrwałym polowaniu. Obejmuje to początkowy napływ informacji wywiadowczych i gorączkowe wysiłki po 11 września oraz szeroko dyskutowaną „straconą szansę” w Tora Bora pod koniec 2001 roku – moment, w którym wielu uważa, że bin Laden został osaczony, ale udało mu się uciec. Serial bada również ciągłą zdolność bin Ladena do wywierania wpływu i rzekomego inspirowania lub kierowania dalszymi atakami, takimi jak zamachy bombowe na pociągi w Madrycie w 2004 roku i ataki na metro w Londynie w 2005 roku, nawet gdy był głęboko ukryty.
Znaczna część dokumentu koncentruje się na żmudnej i często frustrującej pracy wywiadowczej, która ostatecznie doprowadziła do przełomu. Obejmuje to kluczową identyfikację i śledzenie zaufanego kuriera bin Ladena, Abu Ahmeda al-Kuwaitiego. Decydujący moment nastąpił latem 2010 roku, jak szczegółowo opisano w zapowiedzi magazynu „Time”, kiedy funkcjonariusze wywiadu przechwycili jedną z rozmów telefonicznych al-Kuwaitiego, co doprowadziło ich do dużego i niezwykle bezpiecznego kompleksu w Abbottabadzie w Pakistanie. Dokument zagłębia się w obserwację tego kompleksu, podkreślając osobliwe cechy, takie jak „dwuipółmetrowy mur na trzecim piętrze” oraz metodyczną analizę szczegółów, takich jak wzrost niezidentyfikowanego mężczyzny widzianego spacerującego po terenie, którego cień odpowiadał wzrostowi bin Ladena. Ponadto serial rzuca światło na intensywne wewnętrzne debaty w administracjach George’a W. Busha i Baracka Obamy dotyczące strategii odnalezienia bin Ladena oraz ostatecznej, obarczonej wysokim ryzykiem decyzji o rozpoczęciu nalotu. Szczególne skupienie na kluczowych momentach, takich jak Tora Bora, oraz szczegółowa metodologia śledzenia kuriera sugerują zamiar zbadania krytycznych punktów, w których trajektoria pościgu mogła się zmienić lub gdzie poszczególne techniki wywiadowcze okazały się decydujące.
Za produkcję odpowiadają Mor Loushy i Daniel Sivan, filmowcy, których wcześniejsze prace obejmują „Tajny obóz: Naziści w Ameryce”, projekt, który również ponownie analizował złożony epizod historyczny.
Kluczowe wywiady i perspektywy
„Amerykańska obława: Osama Bin Laden” oferuje ekskluzywne wywiady z przedstawicielami rządu Stanów Zjednoczonych, w tym z Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) i oficerami wojskowymi. Wśród uczestników wysokiego szczebla znajduje się Leon Panetta, który pełnił funkcję Dyrektora CIA w momencie nalotu na Abbottabad. Panetta pojawia się w serialu, omawiając głębokie znaczenie śmierci bin Ladena, określając ją jako moment, który „pod wieloma względami… naprawdę oddał sprawiedliwość wszystkim ofiarom 11 września”. Udział tak ważnych postaci, które były ściśle zaangażowane w procesy decyzyjne pod rządami administracji Busha i Obamy, jest kluczowym atutem.
Dokument przedstawia również perspektywy osób bezpośrednio zaangażowanych w sam nalot. Artykuł w magazynie „Time” wspomina relacje osób działających w terenie, w tym relację przypisywaną żołnierzowi Navy SEAL, Robertowi O’Neillowi (którego publiczne twierdzenia czasami były przedmiotem debaty, co czyni jego potencjalny udział godnym uwagi). Relacje te opisują namacalne napięcie podczas misji, moment identyfikacji bin Ladena oraz surową świadomość wśród operatorów, że „zaakceptowali śmierć w tej misji, ale dobrze jest żyć”.
Poza szczegółami strategicznymi i operacyjnymi, „Amerykańska obława: Osama Bin Laden” wydaje się skłonna do zgłębienia ludzkiego wymiaru tego długotrwałego pościgu. Dotyka osobistych poświęceń i ogromnej presji, jakiej doświadczali zaangażowani w misję, a także emocjonalnych i psychologicznych kosztów tak ryzykownego i trwającego dekadę wysiłku. Wybór i sposób przedstawienia tych rozmówców kształtują narrację dokumentu i jego ogólne przesłanie. Wyraźny nacisk na urzędników rządu USA, CIA i wojskowych sugeruje historię opowiedzianą głównie z punktu widzenia ścigających.
Kontekstualizacja narracji: Poprzednie pościgi i media
„Amerykańska obława: Osama Bin Laden” nie istnieje w próżni. Jako trzecia część franczyzy Netflixa „Amerykańska obława”, wpisuje się w rosnącą listę dokumentów o prawdziwych zbrodniach platformy. Poprzedni serial, „Amerykańska obława: Sprawa zamachowców z Maratonu Bostońskiego”, choć reżyserowany przez innego twórcę (Floyd Russ), miał kilku tych samych producentów wykonawczych, w tym Kerstin Emhoff, Aarona L. Ginsburga, Williama Greena i Tillera Russella. Tamten serial ustanowił precedens dla badania złożonych, zakrojonych na szeroką skalę pościgów, często przy znacznej współpracy ze źródeł oficjalnych, kształtując oczekiwania publiczności wobec tej nowej produkcji.
Być może najważniejszym punktem odniesienia jest nagrodzony Emmy dokument HBO z 2013 roku autorstwa Grega Barkera, „Wytropić Bin Ladena”. Ten doceniony przez krytyków film opierał się na wyczerpującej książce dziennikarza Petera Bergena, „Manhunt: The Ten-Year Search for Bin Laden From 9/11 to Abbottabad”, i zawierał obszerne wywiady z licznymi analitykami CIA, w tym z grupą analityczek słynnie nazywaną „Bandą Sióstr”. Pojawiając się ponad dekadę po produkcji HBO, serial Netflixa ma potencjalną przewagę w postaci możliwości włączenia niedawno odtajnionych informacji lub perspektyw osób, które mogły nie mieć swobody wypowiedzi w 2013 roku. Reżyserzy Loushy i Sivan mogą również wnieść odmienne podejście stylistyczne lub tematyczne do materiału w porównaniu z wcześniejszą pracą Barkera. Upływ czasu pozwala na nowe spojrzenie i potencjalnie nowe informacje, ale także stwarza wyzwanie ponownego opowiedzenia historii, którą wielu uważa, że już zna w znacznych szczegółach.
Wyboista droga do premiery: Saga sama w sobie
Droga do dzisiejszej premiery „Amerykańska obława: Osama Bin Laden” nie była pozbawiona własnej dozy intryg i publicznego zaniepokojenia. Premiera serialu dokumentalnego była początkowo zaplanowana na 10 marca 2025 roku. Jednak Netflix później ogłosił zmianę na 14 maja 2025 roku, powołując się na „konflikty w harmonogramie”. To nagłe przełożenie wywołało znaczne „zaniepokojenie”, a w niektórych kręgach otwarte „oburzenie” wśród subskrybentów, którzy z niecierpliwością oczekiwali na serial. Wielu z nich wyraziło swoją frustrację na platformach mediów społecznościowych, a niektórzy użytkownicy, jak donoszono, grozili anulowaniem subskrypcji Netflixa w proteście przeciwko niewyjaśnionemu opóźnieniu.
Chociaż oficjalny powód podany przez Netflix był lakoniczny, spekulacje na temat prawdziwej przyczyny opóźnienia szybko stały się powszechne. W internecie krążyły liczne teorie, od zbieżności daty 10 marca z początkiem Ramadanu, świętego miesiąca islamskiego, po bardziej bezpośrednią zbieżność z urodzinami Osamy bin Ladena. Niektórzy nawet postulowali, że mogła istnieć presja rządowa w celu zmiany treści dokumentu, szczególnie biorąc pod uwagę twierdzenia, że przedstawiał on „nigdy wcześniej nie widziane informacje wywiadowcze”. Jak donoszono, początkowe odpowiedzi Netflixa na pytania dotyczące opóźnienia były niejasne, stwierdzając jedynie, że serial został przełożony na „późniejszą, nieokreśloną datę”, co dodatkowo podsyciło spekulacje, zanim ostatecznie potwierdzono datę 14 maja.
Gdzie obejrzeć „Amerykańska obława: Osama Bin Laden”
