Ponad pół wieku po tym, jak Riyoko Ikeda po raz pierwszy napisała swoją rewolucyjną mangę „Róża Wersalu”, bogaty świat przedrewolucyjnej Francji, dworskie intrygi i przełomowe postacie powracają na ekran. Nowa animowana adaptacja filmowa, wyprodukowana przez uznane studio MAPPA, trafiła do japońskich kin na początku tego roku, a teraz jest gotowa na swój światowy debiut na platformie Netflix. To wydarzenie oznacza odrodzenie ukochanego klasyka z okazji jego 50-lecia i powrót fantastycznej, ikonicznej bohaterki – Lady Oscar.
Odrodzone dziedzictwo: Trwała siła „Róży Wersalu”
Publikowana po raz pierwszy w odcinkach w magazynie „Weekly Margaret” w latach 1972–1973, „Róża Wersalu” Riyoko Ikedy była czymś więcej niż tylko mangą; była kulturowym trzęsieniem ziemi. Sprzedając się w ponad 20 milionach egzemplarzy w samej Japonii, wywołała społeczny fenomen. Historia śledzi losy głównie dwóch kobiet poruszających się po zdradliwych prądach prowadzących do Rewolucji Francuskiej i w jej trakcie: historycznej królowej Marii Antoniny oraz fikcyjnej Oscar François de Jarjayes, szlachcianki wychowanej jak mężczyzna, by dowodzić Gwardią Królewską. Ikeda, sama zaangażowana w ruch japońskiej Nowej Lewicy i identyfikująca się jako socjalistka i feministka, nasyciła serię złożonymi tematami rzadko spotykanymi wówczas w mandze shōjo (komiksach skierowanych do młodych dziewcząt). „Róża Wersalu” zagłębiała się w polityczne zawirowania, walkę klas, niesprawiedliwość społeczną, rodzące się idee feministyczne oraz skomplikowane eksploracje tożsamości płciowej i seksualności, a wszystko to opakowane w porywający romans historyczny. Łączyła prawdziwe postacie i wydarzenia historyczne – czerpiąc w dużej mierze z biografii Marii Antoniny autorstwa Stefana Zweiga – z fascynującymi postaciami oryginalnymi. Ta głębia narracyjna i bogactwo tematyczne fundamentalnie zmieniły postrzeganie mangi shōjo z gatunku głównie dla dzieci na taki, który jest w stanie przyciągnąć nastolatków i młodych dorosłych wyrafinowaną opowieścią. Przedstawienie dorosłego, heteroseksualnego romansu między równymi sobie partnerami, szczególnie późniejszego związku między Oscar a jej przyjacielem z dzieciństwa André, było przełomowe dla gatunku, nawet jeśli musiało lawirować wśród ustalonych konwencji, by ukazać taką równość. Seria nie unikała trudnych realiów epoki, kontrastując dekadenckie życie w Wersalu z cierpieniem zwykłych ludzi – perspektywą coraz częściej przyjmowaną przez samą Oscar w miarę rozwoju historii. Wpływ mangi wykroczył daleko poza druk. Zainspirowała popularny, 40-odcinkowy serial anime z 1979 roku (często znany na świecie jako Lady Oscar), film aktorski z 1979 roku w reżyserii Jacques’a Demy’ego oraz nieustannie wystawiane musicale teatralne przez żeńską trupę Takarazuka Revue, które cieszą się popularnością do dziś. Sama Ikeda powróciła do tego świata tworząc spin-offy i sequele, jeszcze bardziej umacniając jego dziedzictwo. Postać Oscar François de Jarjayes, kobiety wychowanej jak mężczyzna przez ojca generała, który pragnął męskiego dziedzica, jest kluczowa. Oscar staje się utalentowanym dowódcą, poruszając się w zdominowanym przez mężczyzn świecie wojska i dworu królewskiego. Chociaż pasuje do archetypu „dziewicy-wojowniczki” – kobiety, która doskonale radzi sobie w męskiej roli, często w celu utrzymania patriarchalnego porządku – Oscar przekracza te ograniczenia. Jej podróż obejmuje nie tylko sprawność wojskową i lojalność, ale także głęboką wewnętrzną walkę z tożsamością, obowiązkiem, miłością i świadomością społeczną. Zmaga się z oczekiwaniami społecznymi, własnymi uczuciami i niesprawiedliwościami, których jest świadkiem, ostatecznie decydując się stanąć po stronie rewolucji. Ta złożoność, jej androgyniczny wizerunek, który urzekł czytelników, oraz ostateczna akceptacja siebie czynią ją postacią znacznie bardziej zniuansowaną niż tradycyjna dziewica-wojowniczka, która zazwyczaj rezygnuje ze swojej męskiej osobowości, aby przywrócić porządek. „Upadek” Oscar nie jest związany z przywróceniem starego porządku, ale z rozpadem tego właśnie porządku i jej przyjęciem rewolucji osobistej i politycznej.
Wkracza MAPPA: Nowoczesna wizja dla klasycznej historii
Przeniesienie tej złożonej i ukochanej historii z powrotem na ekran animowany spoczywa na barkach Studia MAPPA, nazwy kojarzonej z niektórymi z największych hitów anime ostatnich lat. Znane z animowania takich przebojów jak Jujutsu Kaisen, Chainsaw Man i finałowego sezonu Ataku Tytanów (Shingeki no Kyojin), MAPPA wyrobiło sobie reputację dzięki dynamicznej i wysokiej jakości animacji. Animacja MAPPA często charakteryzuje się szczegółowością, skłaniając się ku realistycznym proporcjom i otoczeniu, czasami włączając surową estetykę odpowiednią dla mroczniejszych narracji. Studio często używa cienkich, czystych linii, nawet adaptując mangi o bardziej szorstkim stylu artystycznym, i stosuje zaawansowany postprocessing do oświetlenia i efektów, a także integruje techniki animacji 2D i 3D. Ich zadeklarowaną wizją jest podejmowanie wyzwań nowych form wyrazu w różnych gatunkach bez trzymania się jednego konkretnego stylu, dążąc do tworzenia dzieł, które głęboko rezonują z fanami. Ten profil czyni MAPPA intrygującym wyborem dla „Róży Wersalu”. Ich doświadczenie w radzeniu sobie ze złożonymi narracjami, intensywną akcją (istotną dla aspektów rewolucyjnych) i dojrzałymi tematami wydaje się dobrze dopasowane do głębi materiału źródłowego. Jednak typowo nowoczesny, czasami intensywny styl wizualny studia stanowi potencjalny kontrast z klasyczną, często ozdobną estetyką shōjo oryginalnej mangi Ikedy i adaptacji anime z 1979 roku.
Film z 2025 roku: Fabuła, produkcja i twórcy
Nowy film powraca do centralnej narracji, splatając losy Oscar François de Jarjayes, Marii Antoniny, André Grandiera (przyjaciela z dzieciństwa i służącego Oscar) oraz Hansa Axela von Fersena (szwedzkiego hrabiego i obiektu uczuć Marii) na tle Wersalu końca XVIII wieku i nadciągającej Rewolucji Francuskiej. Za kulisami utalentowany zespół powołuje tę wizję do życia. Ai Yoshimura, znana z reżyserowania takich serii jak Ao Haru Ride i Yahari Ore no Seishun Love Come wa Machigatteiru. (My Teen Romantic Comedy SNAFU), kieruje projektem. Scenariusz napisała Tomoko Konparu (Uta no Prince-sama, Kimi ni Todoke). Mariko Oka (Piekielna Dziewczyna / Jigoku Shōjo, Nura: Władca Yokai / Nurarihyon no Mago) odpowiada za projekt postaci, adaptując ikoniczny wygląd stworzony przez Ikedę. Ścieżka dźwiękowa to połączony talent Hiroyukiego Sawano (Atak Tytanów, Promare) i Kohty Yamamoto (86 – Eighty Six, Ōoku: The Inner Chambers), przy czym Sawano pełni również rolę producenta muzycznego. Mocny utwór przewodni, „Versailles”, został napisany i wykonany przez piosenkarkę Ayakę, a narrację prowadzi Hitomi Kuroki, znana fanka i była artystka Takarazuka Revue. W japońskiej obsadzie głosowej prym wiodą Miyuki Sawashiro jako Oscar i Aya Hirano jako Maria Antonina, wspierani przez Toshiyukiego Toyonagę jako André i Kazukiego Kato jako Fersena. Obszerna obsada drugoplanowa obejmuje weteranów takich jak Banjō Ginga, Mayumi Tanaka, Fumi Hirano, Akio Ōtsuka i Sumi Shimamoto, obok młodszych talentów jak Shunsuke Takeuchi, Takuya Eguchi, Miyu Irino, Kenshō Ono i Saori Hayami. W międzynarodowej wersji językowej, angielski dubbing zawiera Caitlin Glass jako Oscar, obok Megan Shipman, Karen Strassman, Ryana Colta Levy’ego i innych. Ta konfluencja najwyższej klasy talentów – od potężnego studia MAPPA i renomowanego kompozytora Sawano po cenione aktorki głosowe Sawashiro i Hirano – sygnalizuje produkcję o wysokim profilu, która ma na celu wywarcie znaczącego wpływu, traktując powrót „Róży Wersalu” jako wielkie wydarzenie filmowe.
Gdzie obejrzeć „Różę Wersalu”
